Kinderen groeien tegenwoordig op omringd door technologie en brengen een groot deel van hun vrije tijd online door. Dit biedt ze mogelijkheden nieuwe dingen te leren, hun creativiteit te uiten of met vrienden en vriendinnen in contact te blijven buiten schooltijd. Voor kinderen is dit natuurlijk hartstikke leuk en vergroot het hun leefwereld. Bovendien is het aangetoond dat vroeg technologiegebruik de taalvaardigheid en sociale vaardigheden van jonge kinderen bevordert. Toch zijn er ook de nodige risico’s verbonden aan het toenemende internetgebruik onder kinderen. Het is daarom belangrijk dat kinderen weten hoe zij veilig online kunnen zijn en dat ze ongepaste of ongewenste dingen die zij online tegenkomen moeten melden bij een volwassene. Vandaar dat we in deze blog de grootste risico’s voor kinderen (8-12 jaar) toelichten en een aantal tips zullen meegeven die belangrijk zijn om met hen te bespreken voor veilig internetgebruik.
Een van de meest voorkomende risico’s die online voor kinderen speelt is cyberpesten. Cyberpesten kan namelijk overal gebeuren, zelfs wanneer kinderen thuis zijn. Daders kunnen razendsnel – en vaak anoniem – een groot publiek bereiken met kwetsende of beledigende opmerkingen. Bovendien is het lastig te controleren en eventueel te straffen, waardoor het ook lastig te voorkomen is. Logischerwijs kan dit een enorme impact hebben op slachtoffers, met zowel verregaande mentale als fysieke gevolgen.
Tips tegen cyberpesten
Voer regelmatig gesprekken over cyberpesten met jouw kinderen. Zorg dat ze weten wat zij kunnen doen als ze cyberpesten ervaren en dat ze altijd bij je terecht kunnen om dit te melden.
Stel waar nodig ouderlijk toezicht in, zodat je kunt beheren en eventueel beperken waar jouw kind toegang toe heeft. Zo vergroot je de kans om (waarschuwingssignalen van) cyberpesten eerder te detecteren.
Het internet staat vol content die niet geschikt is voor kinderen, zoals bijvoorbeeld pornografie, video’s of games die geweld bevatten of goksites. Veel van deze websites of beelden zijn makkelijk toegankelijk voor iedereen die gebruik maakt van het internet, dus ook jonge kinderen. Wanneer kinderen hiermee geconfronteerd worden, kan dit vervelende gevolgen hebben. Toch geven de meeste kinderen aan het niet aan een volwassene te melden als zij per ongeluk ongepaste beelden online zijn tegengekomen.
Tips bij ongepaste content
Leer kinderen begrijpen wat ongepaste inhoud precies is en waarom dit ongepast is. Zo vergroot je de kans dat kinderen deze inhoud op tijd herkennen en dus kunnen vermijden. Bovendien is er geen universele definitie van ongepaste inhoud. Een spelletje wat voor het ene kind leuk is, kan voor een ander kind te eng zijn. Spreek dus samen af wat wel en niet geschikt is.
Stel ouderlijk toezicht in. Zo heb je beter zicht in de online activiteit van jouw kind en kun je inhoud voor volwassenen blokkeren. Dit verkleint de kans dat jouw kind ongepaste inhoud tegenkomt.
Maak ongepaste inhoud bespreekbaar. Kinderen zijn soms bang dat ze in de problemen komen als ze iets willen melden. Zorg dus dat ze weten dat ze altijd bij je terecht kunnen om iets te melden en op jouw begrip en eventueel hulp kunnen rekenen.
Weten hoe wij onze kids veilig online houden? Luister dan naar aflevering 11 van onze Cyber Ready podcast.
Hoewel dit risico natuurlijk ook voor volwassenen geldt, kunnen kinderen net zo goed het doelwit worden van cybercriminelen. Hackers kunnen kinderen op allerlei manieren bereiken om hun persoonlijke informatie, wachtwoorden of (hun ouders’) geld te bemachtigen. Dit kan bijvoorbeeld via mails, nepadvertenties of berichten op social media of games. Het is dus belangrijk dat kinderen weten hoe ze dergelijke verdachte verzoeken kunnen herkennen en waar ze dit kunnen melden.
Tips bij phishing en scams
Leer kinderen de ‘red flags’ van phishing of scams te herkennen. Zorg dat ze weten dat ze nooit zomaar hun gegevens moeten delen en dat ze onverwachte berichten niet blindelings kunnen vertrouwen. Oefen hier bijvoorbeeld mee doormiddel van online spelletjes, zodat ze het spelenderwijs leren herkennen.
Kinderen zijn zich vaak niet (volledig) bewust van de risico’s rondom het delen van informatie of foto’s op het internet. Wanneer kinderen persoonlijke informatie zoals hun adres, verjaardag of telefoonnummer online delen, kan dit in verkeerde handen vallen en bijvoorbeeld gebruikt worden om identiteitsfraude te plegen. Daarnaast zijn kinderen zich niet altijd bewust van het feit dat dingen die ze online posten vaak niet meer te verwijderen zijn. Een gekke foto die je als kind online zet kan je dus mogelijk nog jaren achtervolgen.
Tips bij privacy en oversharen
Bespreek met kinderen wat persoonlijke informatie is en waarom het belangrijk is dit privé te houden. Zorg dat ze de mogelijke consequenties van het delen van persoonlijke informatie begrijpen en dat ze verzoeken om deze informatie te delen altijd direct moeten melden bij een volwassene.
Veel sociale media zijn officieel pas te gebruiken vanaf een bepaalde leeftijd (meestal 16+). Als jouw kind toch op social media zit, moet je daar eerst toestemming voor geven. Bespreek dus eerst met jouw kind waarom je het wel of niet geschikt vindt dat ze deze apps gebruiken en stel vervolgens ouderlijk toezicht in. Zo kun je de privacyinstellingen beheren en een oogje in het zeil houden op de inhoud die jouw kind consumeert en/of plaatst.
De anonimiteit die het internet biedt, maakt het voor kwaadwillenden ook makkelijk om zich als iemand anders voor te doen om het vertrouwen van kinderen te winnen. Hierdoor kan een kind in de veronderstelling zijn met een leeftijdsgenoot of bekende volwassene te praten, terwijl ze in de realiteit met een wildvreemde in contact zijn. Zo kunnen ze aangespoord worden om persoonlijke informatie of ongepaste foto’s te delen.
Tips voor online omgang
Praat met kinderen over wat een (online) vriend eigenlijk inhoudt. Kan je bijvoorbeeld iemand die je via een game hebt ontmoet echt als vriend beschouwen? En ken je daadwerkelijk alle ‘vrienden’ die je op social media hebt toegevoegd? Het is belangrijk dat kinderen goed nadenken over wie ze wel en niet willen toevoegen.
Bespreek de risico’s van chatten met vreemden en leg uit dat mensen zich eenvoudig als iemand anders kunnen voordoen op het internet. Daarbij spreekt het natuurlijk voor zich dat kinderen nooit zomaar persoonlijke informatie of foto’s van zichzelf moeten delen met anderen en dat ze het altijd moeten melden wanneer ze wel zo’n verzoek krijgen.
Wanneer kinderen te veel achter een scherm zitten kan dit ten koste gaan van andere belangrijke zaken in hun leven, zoals hun huiswerk, sport of contact met vriendjes en vriendinnen. Het kan zelfs verslavend zijn en invloed hebben op hun fysieke en mentale gesteldheid. Bovendien geldt natuurlijk dat kans dat kinderen in aanraking komen met de eerder genoemde risico’s toeneemt naarmate ze meer tijd online doorbrengen. Het is dus belangrijk dat hier een gezonde balans in zit.
Tips voor schermtijd
Maak duidelijke afspraken met jouw kinderen over de dagelijkse schermtijd. Hoe lang mogen ze per dag achter een scherm zitten? En hoe lang achter elkaar voordat het tijd is voor een pauze? Zorg dat deze afspraken op voorhand bekend zijn bij ze, zodat hier geen discussie over kan ontstaan.
Geef het goede voorbeeld en moedig ze aan regelmatig pauzes te nemen of andere dingen te doen gedurende de dag.
Kinderen besteden tegenwoordig veel tijd online. Ondanks de positieve mogelijkheden, brengt dit ook risico’s met zich mee. In deze blog zijn een aantal van deze risico’s behandeld en hebben we je tips gegeven om hier goed mee om te gaan. Het allerbelangrijkste is dat kinderen weten wanneer ze iets moeten melden bij een volwassene en dat ze zich comfortabel voelen dit ook daadwerkelijk te doen. Bespreek de online risico’s dus regelmatig, zodat kinderen weten waar ze voor moeten uitkijken en wanneer ze aan de bel moeten trekken. Daarnaast hebben veel apps een mogelijkheid om ouderlijk toezicht in te stellen. Dit kan helpen een oogje in het zeil te houden en ongepaste content te vermijden. Hopelijk helpen deze tips om ervoor te zorgen dat jouw kinderen op een veilige manier gebruik kunnen maken van de eindeloze mogelijkheden van het internet.